W przyrodzie woda bardzo rzadko występuje czysta. Najczęściej zawiera w sobie rozpuszczone pierwiastki,związki chemiczne,bakterie oraz nierozpuszczone sedymenty (piasek, muł, humusy itp.). Czysta woda to tylko taka,którą uzyskujemy w procesie destylacji -kiedyś czystą wodę tworzyły deszcze i śniegi. Kiedyś,gdy nie było jeszcze przemysłu i deszcze nie były zapylone i kwaśne.

Skorupa ziemska zbudowana jest z około 2200 różnych minerałów,które tworzą skały. Mają one różną budowę chemiczną,ale tylko niektóre z nich łatwo i szybko rozpuszczają się w wodzie. Najłatwiej rozpuszczalnym minerałem jest znany wszystkim chlorek sodu (NaCl),sól kuchenna,której na co dzień używamy w domu,minerał,z którego znane są kopalnie w Wieliczce i Bochni. Jest on łatwo rozpuszczalny przez wodę,dlatego od początku powstania skorupy ziemskiej (2,6 miliarda lat temu)deszcze niemal całkowicie wypłukały go z powierzchni ziemi i w ten sposób doszło do zasolenia mórz i oceanów. Jeśli dziś chcemy zdobyć sól kuchenną,to musimy szukać jej pokładów głęboko w ziemi (Wieliczka i Bochnia) albo odzyskiwać z wody morskiej.

Obecne w wodzie sole wapnia i magnezu
są przyczyną powstawania kamienia kotłowego.

Innym przykładem łatwo rozpuszczalnych skał i minerałów są skały wapienne,których nie brakuje w skorupie ziemskiej. To właśnie te skały dają wodzie najwięcej wapnia i magnezu,a woda bogata w te pierwiastki jest twarda i wydziela się z niej łatwo tzw. kamień kotłowy, który zatyka rury,osadza się w garnkach,na grzałkach pralek itd. Ale są też skały i minerały,które w ogóle nie rozpuszczają się w wodzie. Przykładem takich skał są granity i bazalty,z których zbudowane są Tatry,piaskowce itd.

Jeśli minerał w skorupie ziemskiej jest solą chemiczną (chlorek sodu jest tylko jedną z wielu soli znanych geologom i chemikom)wówczas w momencie jej zetknięcia się z wodą dochodzi do jej rozpadu na jony (kationy i aniony). Wśród kationów pojawiają się często pierwiastki,które są nam potrzebne do życia,stąd mówi się o nich pierwiastki życia. Są to najczęściej wapń, magnez,sód i potas. Czy teraz już wiesz,dlaczego wody bogate w te pierwiastki nazywają się mineralnymi oraz dlaczego wymieniane na etykietkach tych wód zawartości są podawane w postaci kationów i anionów?

Źródła wód mineralnych znane były już w starożytności. Wszędzie tam,gdzie z ziemi wypływała woda o innym smaku,natychmiast przypisywano jej cudowne właściwości. Takie źródła zawsze przyciągały do siebie dużo ludzi cierpiących na przeróżne choroby i mających nadzieję na znalezienie w nich ratunku. Z czasem wokół nich powstawały osiedla i miasta,dla których stanowiły one niezły dochód.Ale dopiero w 1906 roku na kongresie medycznym w Nauheim (Niemcy) po raz pierwszy zdefiniowano pojęcie wody mineralnej. Najważniejsze punkty tej definicji to:

1. Woda mineralna musi pochodzić z głębi ziemi.
2. Woda mineralna musi zawierać w 1 litrze minimum 1000 mg substancji mineralnych potrzebnych człowiekowi.
3. Substancje mineralne zawarte w tej wodzie muszą tworzyć ze sobą odpowiednie proporcje.
4. Woda mineralna musi być nieskazitelnie czysta, czyli nie może zawierać nawet śladowych ilości zanieczyszczeń.

W czasie,gdy opracowano tę normę,w Polsce było kilkanaście źródeł wód,które spełniały powyższe warunki. Miastom powstałym przy tych źródłach,dodano do nazwy przypisek Zdrój (Krynica-Zdrój, Lądek-Zdrój,Kudowa-Zdrój,Ciechocinek-Zdrój itd.) - do tych miejscowości nadal jeżdżą kuracjusze w poszukiwaniu zdrowia.

Czego nie wiedzieli ludzie w minionych wiekach oraz panowie,którzy w 1906 roku zdecydowali,jaka woda może być mineralną,w porównaniu z tym,co dziś wiadomo? Otóż dzisiaj,przy obecnym stanie wiedzy,znane jest pełne zapotrzebowanie człowieka na pierwiastki. Wiemy,że jest ich 31 i dzieli się je na makro- oraz mikroelementy.

Makroelementy występują w organizmie człowieka w większych ilościach i w związku z tym spożywamy ich więcej,natomiast mikroelementów potrzebujemy tylko w śladowych ilościach. Dopiero,gdy medycyna dokładnie zbadała zapotrzebowanie człowieka na pierwiastki życia,okazało się,że w wodach mineralnych występuje tylko kilka z nich i na dodatek w śmiesznych ilościach w porównaniu z zapotrzebowaniem na nie.

Zatwierdzone w 1906 roku przepisy o wymaganiach stawianych wodom mineralnym obowiązywały w Polsce tylko do 1990 roku. Od tego czasu jest tragicznie,bo nowa ustawa wprowadziła dwie zasadnicze zmiany:

1. poprzeczkę mówiącą o minimalnej ilości substancji w wodzie mineralnej obniżono z 1 000 na 200 mg/litr,
2. dopuszczono w wodzie mineralnej pierwiastki oraz substancje szkodliwe dla zdrowia,takie jak metale ciężkie,detergenty,pestycydy itp.

W roku 1997 kolejna ustawa rozszerzyła listę toksyn dopuszczonych w wodach mineralnych oraz podzieliła je na następujące kategorie:

• wody mineralne wysokozmineralizowane, zawierające powyżej 1500 mg minerałów w 1 litrze,
• wody mineralne średniozmineralizowane, zawierające od 500 do 1500 mg minerałów w 1 litrze,
• wody mineralne niskozmineralizowane, zawierające poniżej 500 mg minerałów w 1 litrze.

Ostatnia ustawa dopuszcza w wodach mineralnych następujące toksyczne pierwiastki i substancje:

• amoniak
• antymon
• azotyny
• azotany
• arsen
• bar
• bor
• cyjanki
• cynk
• chrom
• glin
• kadm
• mangan
• miedź
• nikiel
• ołów
• rtęć
• selen
• fenole
• detergenty
• DDT i jego metabolity
• pestycydy itd.

W ten oto sposób wymagania stawiane wodom mineralnym zrównano z wymaganiami stawianymi wodom pitnym z kranu lub ze studni. Dzisiaj każdy właściciel wody ze studni na swojej działce łatwo może uzyskać na nią odpowiedni atest i sprzedawać ją jako mineralną niskozmineralizowaną (poniżej 500,czyli od 0 do 500 mg/l). Z kolei ten,kto kupuje takie wody w sklepie na ogół nie wie,że płaci od 100 do 200 razy więcej za to samo,co płynie u niego z kranu.

Łatwo jest więc zrozumieć,dlaczego po 1990 roku nastąpiła eksplozja w rejestrowaniu nowych wód mineralnych w Polsce i obecnie jest ich ponad 600 (do roku 1990 tylko 28). Najwięcej mamy wód mineralnych niskozmineralizowanych,ponieważ w świetle nowych przepisów każda woda spełnia takie warunki.

Jak mało mamy minerałów w wodach mineralnych i jednocześnie kranowych (dzisiaj są one jednakowe) w porównaniu z ich zapotrzebowaniem pokazuje poniższa tabela: